بی‌ اختیاری ادرار شایع‌تر از آن چیزی است که بیشتر مردم تصور می‌کنند، اما همچنان موضوعی است که بسیاری از بحث در مورد آن اجتناب می‌کنند. این وضعیت که به عنوان نشت غیر ارادی ادرار تعریف می شود، می تواند از نظر شدت متفاوت باشد، از نشت جزئی تا ناتوانی کامل در کنترل مثانه. این بیماری میلیون‌ ها نفر را در سراسر جهان در تمام گروه‌های سنی تحت تأثیر قرار می‌دهد، اگرچه در میان افراد مسن و زنان شایع‌تر است. درک بی اختیاری ادرار و انواع آن بسیار مهم است، زیرا می تواند به طور قابل توجهی بر سلامت جسمی، عاطفی و اجتماعی فرد تأثیر بگذارد. فیزیوتراپی کف لگن یک روش موثر در درمان بی اختیاری ادرار است.

زندگی با بی اختیاری ادرار می تواند چالش برانگیز باشد. از نظر فیزیکی، اگر به درستی مدیریت نشود، می تواند منجر به تحریک پوست و عفونت شود. از نظر احساسی، به خصوص در موقعیت های اجتماعی می تواند باعث خجالت، اضطراب و از دست دادن اعتماد به نفس شود. بسیاری از افراد مبتلا به بی اختیاری ادرار ممکن است فعالیت های خود را محدود کنند یا از ترس تصادف به طور کلی از بیرون رفتن اجتناب کنند که منجر به انزوای اجتماعی می شود.

تشخیص معمولاً با یک تاریخچه پزشکی کامل و بحث در مورد علائم شروع می شود. ممکن است یک معاینه فیزیکی با تمرکز بر روی شکم و ناحیه لگن انجام شود. آزمایشات اضافی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• آزمایش ادرار برای تشخیص هرگونه عفونت یا ناهنجاری در ادرار.
• یادداشت مثانه برای ردیابی مایعات مصرفی، خروجی ادرار و حوادث نشت.
• تست های اورودینامیکی برای ارزیابی عملکرد مثانه
• سونوگرافی یا سیستوسکوپی برای بررسی مثانه و مجرای ادرار از نظر انسداد یا ناهنجاری.

هیچ دلیل واحدی برای بی اختیاری ادرار وجود ندارد. بلکه اغلب از ترکیبی از عوامل ناشی می شود. برخی از محرک های رایج عبارتند از:

• ضعف عضلات کف لگن به دلیل زایمان، افزایش سن یا جراحی
• تغییرات هورمونی در دوران یائسگی
• مشکلات مثانه یا پروستات مانند بیش فعالی یا بزرگ شدن
• آسیب عصبی ناشی از شرایطی مانند دیابت یا بیماری پارکینسون
• بیماری‌های مزمن که بر حرکت یا شناخت تأثیر می‌گذارند و دسترسی به موقع به توالت را سخت‌ تر می‌کنند.

عوامل خطر مانند چاقی، سیگار کشیدن و برخی داروها نیز می توانند در این امر نقش داشته باشند. علاوه بر این، عوامل سبک زندگی مانند مصرف بیش از حد کافئین یا الکل ممکن است مثانه را تحریک کرده و احتمال نشت را افزایش دهد.

انواع بی اختیاری ادرار

بی اختیاری استرسی
بی اختیاری استرسی زمانی اتفاق می افتد که حرکات یا فعالیت های فیزیکی مانند سرفه، عطسه، خندیدن یا ورزش، به مثانه فشار وارد کرده و باعث نشت ادرار می شود. اغلب با ضعیف شدن عضلات کف لگن، به ویژه در زنان پس از زایمان یا یائسگی مرتبط است. مردان نیز می توانند بی اختیاری استرسی را تجربه کنند، به خصوص پس از جراحی پروستات.

بی اختیاری فوری
بی اختیاری فوری، که به عنوان مثانه بیش فعال (OAB) نیز شناخته می شود، با یک میل ناگهانی و شدید به ادرار کردن مشخص می شود که اغلب منجر به نشت غیر ارادی می شود. حتی اگر مثانه پر نباشد، احساس نیاز به رفتن فوری است. شرایطی مانند عفونت های دستگاه ادراری (UTIs)، التهاب مثانه، یا اختلالات عصبی مانند مولتیپل اسکلروزیس یا سکته مغزی اغلب با این نوع همراه هستند.

بی اختیاری مختلط
برخی افراد بیش از یک نوع بی اختیاری را به طور همزمان تجربه می کنند. بی‌اختیاری مختلط معمولاً هم شامل استرس و هم بی‌اختیاری فوری می‌شود، به این معنی که ممکن است به دلیل فشار فیزیکی روی مثانه نشت کنید و همچنین میل شدید و ناگهانی برای ادرار کردن را تجربه کنید. این ترکیب می‌تواند مدیریت را پیچیده‌تر کند، زیرا درمان‌ها باید هر دو علت زمینه‌ای را بررسی کنند.

بی اختیاری سرریز
بی اختیاری سرریز زمانی اتفاق می افتد که مثانه به درستی تخلیه نمی شود و باعث سرریز شدن آن و نشت مقدار کمی ادرار می شود. این نوع اغلب با شرایط مزمن مانند دیابت، بزرگ شدن پروستات یا آسیب عصبی همراه است. افراد مبتلا به این نوع ممکن است احساس کنند که مثانه آنها هرگز به طور کامل خالی نمی شود و ممکن است در طول روز دریبل زدن مکرر را تجربه کنند.

بی اختیاری عملکردی
بی اختیاری عملکردی مستقیماً به دلیل مشکلات مثانه نیست، بلکه ناشی از اختلالات جسمی یا شناختی است که مانع از رسیدن به موقع فرد به توالت می شود. شرایطی مانند آرتریت، آلزایمر یا محدودیت های حرکتی می تواند مدیریت کنترل مثانه را دشوار کند. به عنوان مثال، فردی که مبتلا به آرتریت شدید است، ممکن است با باز کردن دکمه‌های لباس‌ها به سرعت برای استفاده از توالت دست و پنجه نرم کند.

بی اختیاری گذرا
همانطور که از نام آن پیداست، بی اختیاری گذرا موقتی است و اغلب به دلیل یک بیماری کوتاه مدت مانند عفونت دستگاه ادراری، برخی داروها یا یبوست شدید ایجاد می شود. هنگامی که مشکل زمینه ای درمان شد، بی اختیاری معمولا برطرف می شود.

روشهای درمان بی اختیاری ادرار

گزینه های درمانی بسته به نوع و شدت آن متفاوت است اما ممکن است شامل موارد زیر باشد:

تغییرات سبک زندگی
تنظیمات ساده می تواند علائم را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. کاهش مصرف کافئین و الکل، مدیریت مصرف مایعات و حفظ وزن مناسب می تواند فشار مثانه را کاهش دهد. ترک سیگار نیز توصیه می شود زیرا سرفه را کاهش می دهد، که یک محرک رایج برای بی اختیاری استرسی است.

تمرینات کف لگن
این تمرینات که به عنوان تمرینات کگل نیز شناخته می شود، ماهیچه هایی را که از مثانه و مجرای ادرار حمایت می کنند، تقویت می کند. آنها به ویژه برای بی اختیاری استرس موثر هستند و می توانند کنترل را در طول زمان بهبود بخشند. بسیاری از افراد از راهنمایی فیزیوتراپیست متخصص در سلامت لگن بهره مند می شوند.

داروها
چندین دارو برای مدیریت علائم موجود است. به عنوان مثال، آنتی کولینرژیک ها به آرام کردن مثانه بیش فعال کمک می کنند، در حالی که استروژن موضعی می تواند بافت های اطراف مجرای ادرار را در زنان یائسه تقویت کند. با این حال، دارو برای همه مناسب نیست و می تواند عوارض جانبی داشته باشد، بنابراین ضروری است که این موارد را با پزشک خود در میان بگذارید.

رویه ها و جراحی های پزشکی
برای موارد شدیدتر، ممکن است اقدامات پزشکی مورد نیاز باشد. درمان های کم تهاجمی شامل تزریق بوتاکس به عضله مثانه برای کاهش انقباضات یا قرار دادن یک عامل حجیم کننده مجرای ادرار برای حمایت از بسته شدن مثانه است. جراحی، مانند روش‌های اسلینگ یا آویزان کردن گردن مثانه، ممکن است گزینه‌ای برای افرادی باشد که به درمان‌های دیگر پاسخ نمی‌دهند.

فیزیوتراپی کف لگن

فیزیوتراپی کف لگن یک درمان بسیار موثر برای بی اختیاری ادرار، به ویژه برای بی اختیاری ادرار استرسی و بی اختیاری فوری است. این نوع درمان بر تقویت و هماهنگی عضلات کف لگن که از مثانه، رحم و رکتوم حمایت می کنند، تمرکز دارد. در اینجا چند عنصر کلیدی در مورد اینکه چگونه فیزیوتراپی کف لگن می تواند کمک کند آورده شده است:

ارزیابی: یک فیزیوتراپیست یک ارزیابی کامل برای شناسایی مشکلات خاص کف لگن و الگوهای بی اختیاری انجام می دهد. این ممکن است شامل معاینه فیزیکی و بحث در مورد عادات ادراری باشد.

آموزش: بیماران در مورد آناتومی و عملکرد کف لگن یاد می گیرند و درک می کنند که چگونه این ماهیچه ها به کنترل ادرار و سلامت کلی لگن کمک می کنند.

تمرین عضلات کف لگن (PFMT): این تمرین شامل تمرینات خاصی برای تقویت عضلات کف لگن است. معمولاً تمرینات کگل تجویز می شود، اما فیزیوتراپیست ممکن است تمرینات شخصی را بر اساس نیازهای فردی ارائه دهد.

هماهنگی عضلات: فیزیوتراپی علاوه بر تقویت، به بیماران می آموزد که چگونه انقباضات و شل شدن عضلات کف لگن را به درستی هماهنگ کنند، که برای کنترل مؤثر مثانه بسیار مهم است.

بیوفیدبک: برخی از جلسات فیزیوتراپی ممکن است از روش‌های بیوفیدبک برای کمک به بیماران کمک کنند تا از عضلات کف لگن خود آگاهی پیدا کنند و توانایی خود را برای کنترل این عضلات در طول فعالیت‌های روزانه بهبود بخشند.

اصلاح شیوه زندگی: فیزیوتراپیست ها اغلب در مورد اصلاحات رفتاری، مانند تکنیک های تمرین مثانه و تغییرات در مصرف مایعات، توصیه هایی ارائه می دهند که می تواند به مدیریت علائم کمک کند.

آموزش در مورد عضلات شکم و مرکزی: درک نحوه تعامل عضلات مرکزی با کف لگن می تواند به تقویت کل ناحیه لگن کمک کند.

ادغام سایر روش‌های درمانی: در برخی موارد، فیزیوتراپی کف لگن می‌تواند با درمان‌های دیگر مانند دارو یا گزینه‌های جراحی ترکیب شود تا نتایج کلی را افزایش دهد.